Vi nhựa (microplastic) là gì?
- Là những mảnh nhựa rất nhỏ, có kích thước dưới 5mm.
- Được tạo ra từ việc phân rã các sản phẩm nhựa lớn hoặc được sản xuất trực tiếp ở kích thước siêu nhỏ.
- Vi nhựa đang trở thành một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với môi trường và sức khỏe con người.
Các loại vi nhựa
Vi nhựa được chia thành hai loại chính:
- Vi nhựa sơ cấp (primary microplastics): Là những hạt nhựa nhỏ được sản xuất có chủ đích, thường có trong:
- Mỹ phẩm (kem tẩy tế bào chết, sữa rửa mặt, kem đánh răng…)
- Sản phẩm công nghiệp (chất mài mòn, sơn…)
- Vật liệu tổng hợp (sợi từ quần áo polyester, nylon…)
- Vi nhựa thứ cấp (secondary microplastics): Là sản phẩm phân rã từ các vật liệu nhựa lớn hơn do:
- Tác động của ánh sáng mặt trời (tia UV)
- Tác động cơ học (va đập, ma sát)
- Phân huỷ tự nhiên chậm qua thời gian
Nguồn gốc vi nhựa
- Rác thải nhựa trong đại dương (túi nilon, chai nhựa, lưới đánh cá…)
- Nước thải sinh hoạt (từ mỹ phẩm, giặt quần áo tổng hợp)
- Các hoạt động công nghiệp và xây dựng
- Lốp xe mòn ra khi di chuyển
- Sản phẩm nông nghiệp (phân bón vi nhựa, tấm phủ nhựa…)
Tác hại của vi nhựa
- Đối với môi trường
- Ô nhiễm đất và nước.
- Ảnh hưởng đến sinh vật: Động vật biển và thủy sinh thường nhầm vi nhựa là thức ăn, dẫn đến tử vong do tắc nghẽn đường ruột hoặc hấp thụ chất độc tích tụ trong cơ thể.
2. Đối với sức khỏe con người
- Gây viêm nhiễm, stress oxy hóa, và thay đổi nội tiết.
- Có khả năng ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ tiêu hóa và hệ sinh sản.
- Có thể mang theo các chất độc và vi khuẩn gây bệnh.
Giải pháp giảm thiểu vi nhựa
- Hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần (túi nilon, ống hút, chai nhựa…)
- Ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường, có thể tái chế hoặc phân hủy sinh học
- Sử dụng sản phẩm mỹ phẩm không chứa hạt nhựa
- Giặt quần áo tổng hợp bằng túi lọc vi nhựa
- Nâng cao ý thức cộng đồng về rác thải nhựa
- Tăng cường nghiên cứu và xây dựng chính sách kiểm soát vi nhựa ở cấp quốc gia và toàn cầu